Flavonoidler, Bitkilerde Doğal Olarak Bulunan ve İnsan Sağlığı Üzerinde Olumlu Etkileri Olan Biyoaktif Bileşiklerdir.
Bu bileşiklerden biri olan hesperidin, özellikle narenciye meyvelerinin kabuğunda, posasında ve suyunda bol miktarda bulunur.
Portakal suyu, C vitamini, folat ve potasyum açısından zengin olmasıyla bilinir. Ancak aynı zamanda antioksidan özelliklere sahip flavanonlar (hesperidin, naringin, narirutin) için de önemli bir kaynaktır. Araştırmalara göre bir bardak (150 mL) portakal suyu yaklaşık 78 mg hesperidin sağlar. İlginç bir şekilde, portakal suyundaki hesperidin içeriği (520 mg/L), C vitamini içeriğinden (450 mg/L) daha yüksek olabilir. Hesperidin, bağırsaklardaki bakteriler tarafından biyolojik olarak daha aktif ve vücut tarafından daha kolay emilebilen hesperetin formuna dönüştürülür.
Hesperidin üzerine yapılan araştırmalar çeşitli fizyolojik etkileri ortaya koymuştur. Bir çalışmada, flavanon açısından zengin %100 portakal suyunun sekiz hafta boyunca tüketilmesinin, polifenol açısından sınırlı bir diyet uygulayan kontrol grubuna kıyasla bilişsel fonksiyonları anlamlı düzeyde iyileştirdiği gözlemlenmiştir [2].
Ayrıca, hesperidin tüketiminin:
🔸 Toplam kolesterolü,
🔸 LDL düzeylerini [3],
🔸 HDL/LDL oranını [4],
🔸 Diyastolik [5] ve sistolik kan basıncını [6] anlamlı şekilde azalttığı görülmüştür.
Sekiz farklı çalışmada, hesperidinin oksidatif stres biyobelirteçleri üzerindeki etkileri incelenmiş ve lipid peroksidasyonu düzeylerinde anlamlı azalmalar gözlemlenmiştir.
Hayvan modelleriyle yapılan araştırmalar da hesperidinin potansiyel sağlık faydalarını desteklemektedir. Bu çalışmalar hesperidinin:
🔸 Kemik kaybını önlemedeki rolünü,
🔸 Serum ve karaciğer yağlarını azaltıcı etkisini,
🔸 Kardiyoprotektif özelliklerini ve
🔸 Antioksidan etkilerini ortaya koymaktadır [7,8].
Ancak, hayvanlar ile insanlar arasında biyolojik benzerlikler olsa da bu bulgular ihtiyatla değerlendirilmelidir ve insanlarla yapılan klinik çalışmalarla desteklenmelidir.
Bu nedenle, yukarıda belirtilen sağlık etkilerinin doğrulanması için uzun vadeli insan çalışmaları gerekmektedir.
Kaynaklar:
[1] Manarch C. et al. (2005), İnsanlarda polifenollerin biyoyararlanımı ve biyolojik etkinliği. Am J Clin Nutr, 81, 230–242.
[2] Kean, R. J. et al. (2015), Flavanon açısından zengin portakal suyu tüketimi bilişsel faydalarla ilişkilidir. Am J Clin Nutr, 101(3):506–14.
[3] Dourado, G. K. Z. S., & Cesar, T. B. (2015). Portakal suyu tüketiminin sitokinler, oksidatif stres ve metabolik belirteçler üzerindeki etkisi. Food & Nutrition Research, 59 (1):28147.
[5] Morand, C. et al. (2011), Hesperidinin damar sağlığına katkısı. Am J Clin Nutr, 93 (1):73–80.
[6] Valls, R. M. et al. (2021), Portakal suyundaki hesperidinin kan basıncına etkileri. European Journal of Nutrition, 60 (3):1277–88.
[7] Chiba, H. et al. (2003), Hesperidin kemik kaybını önler ve serum/karaciğer yağlarını azaltır. The Journal of Nutrition, 133 (6):1892–7.
[8] Selvaraj, P., & Pugalendi, K. V. (2010), Hesperidin’in kalp dokusunda lipid peroksidasyonu ve antioksidan durumu üzerindeki etkisi. Redox Report, 15 (5):217–23.
